‘We zijn niet van hout of beton gemaakt, maar van voelend weefsel.’
Dieuwke Talma ‘Het lichaam als verhaal’
Indien wij aandacht schenken aan wat de werkelijkheid bij ons losmaakt kunnen we bewustwording ontwikkelen. Een sneller kloppend hart, knikkende knieën, woedend gescheld, brok in je keel, kriebels in je buik: het lichaam reageert op wat is of mogelijk komt. Het vertelt wat we van iets vinden of verwachten, of wat volgens ons denken dreigt.
Het vermogen tot voelen is de sensor waarmee we de wereld aftasten: dit vind ik fijn, ik wil hier weg, ik heb je lief, dit doet mij kotsen, dit doet mij recht. Zij maken ons bewust van hoe het aanvoelt om met een persoon in verbinding te staan of van het onvermogen tot verbinding.
Emoties verbinden ons zo met de werkelijkheid – niet als boodschappers of als signalen – maar als de directe belevingskwaliteit van de werkelijkheid: zij belichamen de wisselwerking tussen ons en de wereld, hoe wij in de werkelijkheid staan. Zo kunnen we kennis nemen van wat wij wensen, verwijten, missen of verlangen. Of waarover wij ons verheugen of dankbaar voor zijn.
Emoties zijn vleesgeworden ervaringen. Gevoelens zijn lichamelijk; net zo min als wij een lichaam hebben maar zijn, zomin hebben wij gevoelens maar zijn gevoelig. Zoals wij geen lichaam hebben maar lichaam zijn, zo hebben wij ook geen gevoelens, maar zijn we gevoelig. De gevoelens dringen niet diep ons vlees binnen als bijverschijnsel van de getroffenheid van de ziel, het is eerder omgekeerd: omdat wij geen stenen zijn of onlichamelijke goden maar wezens van vlees en bloed zijn wij wezenlijk gevoelig.
De waarneming van onze gevoelens hangt af van de manier waarop wij ons lichaam beleven; de subtiele schakeringen van ons innerlijke leven ervaren wij in zijn fijnste trillingen. Indien toegelaten kunnen alle gevoelens door het lichaam gaan. Gevoelens die niet door het lichaam zijn gegaan, blijven theorie. Verdriet dat niet lichamelijk wordt ervaren is geen verdriet maar iets wat erover spreekt. Zolang het mij niet beroert of raakt zal ik mij niet als mens ontwikkelen of ontvouwen. Wat we niet voelen kunnen we niet helen.